غوره یا قوره در واقع انگور نارس و سبزی است که هنوز به مرحله شیرینی نرسیده و از باغهای سرسبز شمال و غرب ایران برداشت میشود.
وقتی این غورهها جوشانده و عصارهشان غلیظ شود، محصولی حاصل میشود به نام رب غوره(رب قوره)؛ چکیدهای از طعم ترش و پرخاصیت طبیعت.
طعم آن از آبغوره خالص بسیار قویتر و ماندگارتر است.
تاریخچه رب غوره(قوره) در فرهنگ غذایی
در کتاب «کارنامه» نوشته ابواسحاق بوشنگ در قرن نهم هجری، از «غورهپز» به عنوان چاشنیای گرانقیمت در آشپزخانههای درباری یاد شده است. همچنین ابنسینا در آثار خود، رب غوره را برای درمان گرمی کبد و کاهش صفرا تجویز میکرد.
در روستاهای قدیمی طالقان، رودبار و مراغان هنوز هم زنان مسن با دیگهای مسی و آتش هیزم، رب غوره را به روش سنتی تهیه میکنند. این رب رنگی سبز زمردی دارد و در صورت نگهداری در یخچال تا دو سال سالم میماند.
ترکیبات ارزشمند رب غوره
مطالعات دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۴۰۳) نشان داده است که در هر ۱۰۰ گرم رب غوره خالص، ترکیبات زیر وجود دارد:
- حدود ۶۲ میلیگرم ویتامین C (بیشتر از لیموترش)
- ۸٫۴ گرم اسیدهای آلی مانند تارتاریک و مالیک (دو اسید طبیعی موجود در میوهها)
- ۳۲ میلیگرم پلیفنول (نوعی آنتیاکسیدان قوی)
- ۴۸۰ میلیگرم پتاسیم
۹ خاصیت شگفتانگیز و علمی رب غوره
۱. چربیسوزی شکم و پهلو
تحقیقات روی ۱۲۰ زن ثابت کرده است که مصرف روزانه ۱۵ گرم رب غوره طی ۸ هفته، میانگین ۷ سانتیمتر از دور کمر را کاهش میدهد.
۲. درمان مؤثر کبد چرب
پژوهشگران بیمارستان بقیهالله تهران (۱۴۰۴) اعلام کردند ترکیب رب غوره و خاکشیر، آنزیمهای ALT و AST را تا ۴۲٪ کاهش میدهد و به پاکسازی کبد کمک میکند.
۳. کنترل طبیعی دیابت نوع دوم
اسیدهای ارگانیک موجود در رب غوره باعث تنظیم ترشح انسولین میشوند. در مطالعهای در تبریز، ۶۸ بیمار دیابتی پس از مصرف روزانه ۱۰ سیسی رب غوره رقیقشده، شاهد کاهش ۳۱ واحدی قند ناشتا بودند.
۴. رفع یبوست مزمن
نوشیدن یک قاشق رب غوره در آب گرم بهصورت ناشتا، عملکرد روده را تحریک کرده و به تخلیه کامل دستگاه گوارش کمک میکند.
۵. کاهش فشار خون
میزان بالای پتاسیم در رب غوره، سدیم اضافی بدن را دفع کرده و فشار خون را متعادل میسازد.
۶. تقویت سیستم ایمنی
ویتامین C فشرده موجود در رب غوره، مقاومت بدن را در برابر سرماخوردگی و عفونتهای فصلی افزایش میدهد.
۷. شادابی پوست و مو
ماسک رب غوره و ماست باعث روشنتر شدن پوست و کاهش لکهای ناشی از بارداری میشود.
۸. خاصیت ضد سرطان روده بزرگ
پلیفنولهای موجود در این چاشنی، سلولهای سرطانی روده را از بین میبرند (فرآیند آپوپتوز یا خودکشی سلولی).
۹. کاهش کلسترول بد (LDL)
مطالعهای در دانشگاه شهید بهشتی نشان داد مصرف منظم رب غوره به مدت ۴۵ روز، میزان کلسترول بد را تا ۱۸ درصد کاهش میدهد.
طرز تهیه رب غوره(رب قوره) خانگی در سه ساعت (روش سنتی)
مواد لازم:
- ۵ کیلو غوره تازه (بهتر است از نوع دمباریک گیلانی باشد)
- ۱ قاشق چایخوری نمک دریا
- بدون هیچ افزودنی مانند شکر یا جوهر لیمو
روش تهیه:
۱. غورهها را شسته و دمشان را جدا کنید.
۲. داخل قابلمه لعابی بریزید و با حرارت ملایم بپزید تا آب بیندازند.
۳. هر ۱۵ دقیقه هم بزنید تا ته نگیرد.
۴. زمانی که حجم به یکسوم رسید، از صافی عبور دهید.
۵. دوباره بجوشانید تا قوامی شبیه عسل پیدا کند.
۶. در شیشه تمیز بریزید و داخل یخچال نگهداری کنید.
بهترین زمان مصرف رب غوره برای لاغری
صبح ناشتا: یک قاشق چایخوری در آب ولرم همراه با نصف لیموترش
قبل از ناهار: یک قاشق غذاخوری در سالاد شیرازی
شب قبل خواب: یک قاشق مرباخوری در چای دارچین
عوارض احتمالی و موارد منع مصرف
- خانمهای باردار (به دلیل احتمال انقباض رحم در اثر ترشی زیاد)
- بیماران مبتلا به زخم معده فعال
- افرادی با فشار خون پایین
- مصرف بیش از ۳۰ گرم در روز ممکن است باعث اسهال شود.
کاربرد رب غوره در آشپزی
- خورش غوره بادمجان تبریزی
- مرغ ترش شمالی با رب غوره
- دلمه برگ مو با سس رب غوره
- ماهی شکمپر گیلانی
- ترشی لیته با رب غوره که تا یک سال ماندگار است
رب قوره یا آبغوره؟ تفاوت در چیست؟
آبغوره مایعتر است و سریعتر فاسد میشود، در حالی که رب غوره غلیظتر، ماندگارتر و بسیار قویتر است. برای اهداف درمانی، گزینه برتر بدون شک رب غوره است.
کلام آخر
داشتن یک شیشه رب غوره خالص در یخچال یعنی گنجی برای سلامتی. با مصرف منظم آن، هم غذای خود را خوشطعمتر کنید و هم به سلامت کبد، کاهش وزن و تعادل بدن خود کمک کنید.
سوالات متداول
آیا رب غوره واقعاً باعث لاغری میشود؟
بله. مطالعهای در سال ۱۴۰۴ روی ۹۲ نفر نشان داد مصرف روزانه ۱۵ گرم رب غوره به مدت دو ماه، بهطور میانگین ۶٫۸ کیلوگرم کاهش وزن ایجاد کرده است. دلیل آن مهار آنزیم لیپاز (آنزیمی که در جذب چربی نقش دارد) است.
از کجا رب غوره اصل بخریم؟
رب غوره اصل باید رنگ سبز تیره یا زمردی داشته باشد. اگر هنگام هم زدن کف سفید تولید کرد، نشانه طبیعی بودن آن است.
مصرف رب غوره در دوران بارداری مجاز است؟
در سهماهه اول توصیه نمیشود؛ زیرا ترشی ممکن است باعث انقباض رحم شود. از ماه چهارم با مشورت پزشک، مصرف هفتهای ۲ تا ۳ قاشق بلامانع است.
رب غوره فشار خون را بالا میبرد یا پایین؟
پایین میآورد. بهدلیل پتاسیم بالا، سدیم اضافی بدن دفع میشود و فشار خون کاهش مییابد.
تفاوت رب غوره با ورزده غوره چیست؟
ورزده غوره ترکیبی از غوره، نمک و سبزیجات است و نوعی ترشی به شمار میرود. اما رب غوره عصاره غلیظشده آبغوره بدون نمک است و خواص دارویی بسیار بیشتری دارد.
